หลายคนรู้จักโรคเบาหวาน แต่สำหรับภาวะก่อนเบาหวานที่ยังไม่ถึงขั้นเป็นโรคเบาหวานอาจเป็นเรื่องที่ถูกละเลย ซึ่งการรู้เท่าทันและดูแลป้องกันเป็นสิ่งสำคัญ ไม่เพียงลดความเสี่ยงการเป็นผู้ป่วยโรคเบาหวานเรื้อรัง ยังช่วยให้ใส่ใจควบคุมระดับน้ำตาลให้ห่างไกลจากโรคต่าง ๆ ที่ทำร้ายสุขภาพ
ภาวะก่อนเบาหวานคืออะไร
ภาวะก่อนเบาหวาน (Prediabetes) หรือเรียกอีกชื่อว่าภาวะเบาหวานแฝง คือ ภาวะที่ร่างกายมีระดับน้ำตาลในเลือดสูงกว่าปกติ จากการที่ระบบควบคุมน้ำตาลของร่างกายทำงานผิดปกติ แต่ไม่ได้อยู่ในระดับที่เป็นผู้ป่วยเบาหวาน ทำให้ส่วนใหญ่ไม่ทราบว่าตนเองอยู่ในภาวะนี้ จึงขาดการดูแลอย่างถูกต้อง รู้อีกทีอาจป่วยเป็นโรคเบาหวานไปแล้ว และที่สำคัญ ภาวะก่อนเป็นเบาหวานนี้จะสามารถทำให้เกิดโรคหัวใจ โรคสมองและหลอดเลือดได้ด้วย
สาเหตุของภาวะก่อนเบาหวานคืออะไร
แม้จะยังไม่ทราบสาเหตุที่แน่ชัดของภาวะก่อนเบาหวาน แต่การที่ระดับน้ำตาลในร่างกายเกิดความผิดปกติ โดยเฉพาะตับอ่อนผลิตอินซูลินไม่เพียงพอกับความต้องการของร่างกาย รวมถึงการที่กระบวนการของร่างกายตอบสนองต่ออินซูลินช้า ส่งผลให้เกิดภาวะก่อนเบาหวานได้ นอกจากนี้กรรมพันธุ์ ภาวะน้ำหนักเกินเกณฑ์ ไขมันสูง ขาดการออกกำลังกาย ล้วนเป็นสาเหตุที่ทำให้เกิดภาวะก่อนเบาหวานได้
กลุ่มเสี่ยงภาวะก่อนเบาหวานคือใคร
- ผู้ที่มีอายุ 35 ปีขึ้นไป
- ผู้ที่มีน้ำหนักเกินเกณฑ์ ภาวะอ้วน
- ผู้ป่วยความดันโลหิตสูง ไขมันในเลือดสูง
- ผู้ป่วยโรคหัวใจและหลอดเลือด
- ผู้ที่มีกลุ่มอาการถุงน้ำรังไข่
- ผู้ที่มีประวัติคนในครอบครัวป่วยเบาหวาน
- ผู้ที่มีประวัติเบาหวานขณะตั้งครรภ์
- ผู้ที่สูบบุหรี่
อาการภาวะก่อนเบาหวานเป็นอย่างไร
- กระหายน้ำ
- ปัสสาวะบ่อย
- หิวบ่อย
- อ่อนเพลีย
- มองเห็นภาพไม่ชัด
- หรือไม่มีอาการใด ๆ เลย
ตรวจวินิจฉัยภาวะก่อนเบาหวานได้อย่างไร
แพทย์จะทำการตรวจวินิจฉัยภาวะก่อนเบาหวานโดย
- ตรวจระดับน้ำตาลในเลือดหลังอดอาหารและเครื่องดื่ม 8 ชั่วโมง (Fasting Plasma Glucose) โดยระดับน้ำตาลในเลือดขณะอดอาหารที่มีภาวะก่อนเบาหวานจะอยู่ระหว่าง 100 – 125 มิลลิกรัม/เดซิลิตร
- ตรวจความทนต่อน้ำตาลกลูโคส (Oral Glucose Tolerance Test) โดยจะให้ดื่มน้ำละลายกลูโคสแล้วตรวจดูระดับน้ำตาลกลูโคสในเลือดหลังดื่ม หากมีภาวะก่อนเบาหวานค่าที่ได้จะอยู่ที่ 140 – 200 มิลลิกรัม/เดซิลิตร
- ตรวจระดับน้ำตาลเฉลี่ยสะสมในเลือด (HbA1C) เพื่อบอกระดับน้ำตาลในเลือดตลอดช่วง 3 เดือน หากมีภาวะก่อนเบาหวานระดับที่ได้จะอยู่ระหว่าง 5.7 – 6.4%
วิธีการรักษาภาวะก่อนเป็นเบาหวาน
การรักษาภาวะก่อนเป็นเบาหวานแพทย์มักเน้นให้ผู้ป่วยปรับพฤติกรรมเป็นหลัก ได้แก่
- ควบคุมน้ำหนักให้อยู่ในเกณฑ์ที่เหมาะสม
- ออกกำลังกายสม่ำเสมออย่างน้อยสัปดาห์ละ 150 นาที
- ลดอาหารหวาน มัน เค็ม
- งดสูบบุหรี่
- หากปรับพฤติกรรมแล้วไม่ได้ผล แพทย์อาจให้รับประทานยาร่วมด้วย
ป้องกันภาวะก่อนเป็นเบาหวานอย่างไร
- ตรวจสุขภาพเป็นประจำทุกปี
- ในกรณีที่มีความเสี่ยงควรตรวจติดตามระดับน้ำตาลในเลือดทุก 3 เดือน
- คุมความดันโลหิตให้อยู่ในเกณฑ์ปกติคือ 140 / 90 มิลลิเมตรปรอท
- รักษาระดับไขมันในเลือดไม่ให้สูงจนเกินเกณฑ์
- กินอาหารที่มีประโยชน์ ออกกำลังกายสม่ำเสมอ รักษาน้ำหนักให้อยู่ในเกณฑ์เหมาะสม
- นอนหลับพักผ่อนให้เพียงพอ 7 – 8 ชั่วโมง
ที่มา: โรงพยาบาลกรุงเทพ
พฤศจิกายน 2568